بانک مرکزی و بانک ملی ایران با هدف مدیریت منابع ارزی و ایجاد نظم در روند پرداخت ارز به مسافران، ضوابط تازه‌ای را ابلاغ کرده‌اند. بر اساس مقررات جدید، متقاضیان موظف هستند درخواست خود را تنها از طریق سامانه جدید ارز مسافرتی ثبت کنند و شرایط خاصی نیز برای دریافت، لغو یا تحویل ارز در نظر گرفته شده است.
این دستورالعمل که در ادامه سیاست‌های ساماندهی بازار ارز تدوین شده، ضمن افزایش شفافیت در فرآیند تخصیص ارز، شرایط استفاده از سهمیه‌های ارزی را محدودتر و دقیق‌تر کرده است. طبق اعلام بانک ملی، روند احراز هویت، ثبت اطلاعات و تحویل ارز به صورت کاملا الکترونیکی و از طریق سامانه و اپلیکیشن رسمی انجام می‌شود.
بر این اساس، بهای نهایی هر دلار مسافرتی با احتساب کارمزدها حدود 101 هزار تومان تعیین شده است. با این نرخ، اختلاف میان ارز مسافرتی و نرخ آزاد بازار به کمترین حد خود در سال‌های اخیر رسیده و در نتیجه، دریافت سقف کامل 500 دلار سهمیه ارزی برای هر مسافر، بیش از 50 میلیون تومان هزینه در بر خواهد داشت.
جزئیات الزامات جدید دریافت ارز مسافرتی به شرح زیر است:
1. مهلت ثبت درخواست:
مسافران باید درخواست خود را حداکثر 3 روز پیش از تاریخ پرواز در سامانه رسمی travel.ice.ir ثبت کنند. ثبت درخواست در فاصله کوتاه‌تر از زمان پرواز، منجر به رد درخواست یا عدم تایید آن از سوی بانک ملی خواهد شد.
2. سقف سالانه دریافت ارز:
بر اساس مقررات جدید، هر شخص تنها یک بار در سال شمسی مجاز به دریافت ارز مسافرتی است. این محدودیت حتی در صورت لغو سفر نیز پابرجا خواهد بود و پس از ثبت و دریافت شناسه فروش، امکان استفاده مجدد در همان سال وجود ندارد.
3. میزان سهمیه ارزی بر اساس نوع سفر:
سفرهای هوایی: تا سقف 500 یورو یا معادل دلاری آن
سفرهای زمینی، ریلی و دریایی: تا سقف 300 یورو یا معادل دلاری آن
بانک‌ها صرفا مجاز به فروش ارز بر اساس نوع بلیت و مقصد مسافر هستند.
4. شرایط گذرنامه و مدارک هویتی:
گذرنامه متقاضی باید حداقل شش ماه اعتبار داشته باشد. در صورت تعویض یا صدور گواهینامه المثنی، ارائه گذرنامه قبلی هنگام دریافت ارز الزامی است. همچنین متقاضی موظف است اصل کارت ملی و بلیت قطعی رفت را در هنگام تحویل ارز در فرودگاه ارائه دهد.
5. شرایط سنی و هویتی متقاضی:
تنها افراد بالای 18 سال می‌توانند از سهمیه ارز مسافرتی بهره‌مند شوند. برای کودکان و افراد زیر سن قانونی، امکان ثبت درخواست جداگانه وجود ندارد و ارز صرفا به نام خودشان و در همراهی با ولی یا سرپرست قانونی قابل دریافت است.
6. تطابق اطلاعات بانکی و هویتی:
شماره حساب و شماره تلفن ثبت شده در سامانه، باید به نام شخص متقاضی باشد. در غیر این صورت، پرداخت وجه ریالی و صدور شناسه فروش انجام نخواهد شد.
7. شرایط دریافت ارز برای سفرهای زیارتی:
برای مقاصد زیارتی مانند عتبات عالیات یا حج، نام متقاضی باید در سامانه سازمان حج و زیارت ثبت و تایید شده باشد. تنها پس از تایید نهایی سازمان، امکان خرید ارز زیارتی فراهم می‌شود.
8. نحوه دریافت ارز در فرودگاه:
تحویل ارز مسافرتی فقط در محل استقرار باجه‌های بانک ملی در مبادی خروجی کشور (فرودگاه‌ها) انجام می‌شود. تنها فردی که درخواست را ثبت کرده و شناسه فروش به نام او صادر شده است، مجاز به دریافت ارز است. تحویل به همراهان، بستگان یا نماینده قانونی امکان‌پذیر نیست.
9. لغو درخواست و بازگشت وجه:
در صورت لغو یا تغییر در برنامه سفر، متقاضی باید حداکثر ظرف 10 روز کاری به یکی از شعب ارزی بانک ملی مراجعه کرده و درخواست لغو خود را ثبت کند تا وجه ریالی به حساب او بازگردانده شود. پس از پایان مهلت مذکور، بازپرداخت وجه تنها با تایید اداره کل ارزی بانک ممکن خواهد بود.
به گفته کارشناسان بانکی، این تغییرات در راستای کنترل دقیق‌تر جریان خروج ارز از کشور و جلوگیری از ثبت درخواست‌های صوری اجرا می‌شود. مسئولان تاکید کرده‌اند که تمامی مراحل از ثبت تا تحویل، بدون نیاز به مراجعه حضوری و تنها از طریق سامانه رسمی انجام خواهد شد. هدف اصلی از اجرای این سیاست‌ها، هم‌راستاسازی نظام تخصیص ارز با واقعیت‌های بازار و تسهیل فرآیند برای مسافران واقعی عنوان شده است.
