هیپودرم استانبول، یادگار قسطنطنیه
در سفر با تور استانبول نباید از مکان‌های تاریخی این شهر چشم پوشی کنید. هیپودرم استانبول، یادگاری از دوران امپراتوران بیزانسی است. در واقع این میدان که در نسخه‌های تاریخی از آن به عنوان «هیپودروم قسطنطنیه» نیز نام برده شده است، شامل یک فضای باز شبیه به میدان بود که برای انجام فعالیت‌های اجتماعی، گردهمایی‌ها، بازی‌ها و ورزش‌های جمعی طراحی و ساخته شده بود.
این میدان اکنون به عنوان بخشی از میدان بزرگ سلطان احمد استانبول شناخته می‌شود چراکه چیز زیادی از سازه اولیه آن باقی نمانده است، اما با نگاه کردن به نقشه بازسازی شده از این میدان، می‌توانید به شکوه و عظمت آن پی ببرید. این میدان، در دوران اوج خود، یعنی در عصر روم باستان و دوره هلنیستی، محل اصلی برگزاری مسابقه‌های ارابه‌رانی و اسب‌سواری بود. جالب است بدانید که نمونه‌های مشابهی از این هیپودرم‌ها در تمامی شهرهای باستانی آن دوران که زیر نظر این امپراتوری اداره می‌شدند، وجود داشت.
جالب است بدانید که این هیپودرم‌ها تنها متلعق به خانواده اشراف و حاکمان نبودند بلکه مراسم و آیین‌های مردمی فراوانی در آن‌جا انجام می‌شد. یعنی علاوه بر اسب‌دوانی و جنگ گلادیاتورها و تجمع‌های آیینی، مراسمی کانند جشن‌های محلی یا آیین عزاداری نیز در این مرکز انجام می‌شد.
نام‌گذاری میدان هیپودرم استانبول
همان‌طور که پیش‌تر هم گفتیم، قدمت این میدان به دوره امپراتوری بیزانس باز می‌گردد و یکی از مکان های تاریخی در ترکیه است. نام هیپودروم هم ترکیبی از دو کلمه یونانی است: «هیپوس» به معنی اسب و «دروموس» به معنی میدان است. به عبارت دیگر، نام باستانی این میدان را می‌توان میدان اسب یا میدان اسب سواری در نظر گرفت. اکنون هم در زبان ترکی، برخی‌ها از همین ترکیب یعنی عبارت «آت‌میدانی» برای نام‌گذاری این میدان استفاده می‌کنند.
هیپودرم استانبول در طول تاریخ
میدان هیپودروم قسطنطنیه که بعدها به نام هیپودرم استانبول نام گرفت، علاوه بر کارکرد ورزشی و تفریحی‌اش، در دوره امپراتوری بیزانس به مدت هزار سال و در دوره عثمانی‌ها به مدت حدود چهارصد سال صحنه اصلی رخدادهای تاریخی و درام‌های سیاسی و اجتماعی بود و یکی از مهم‌ترین نقاط تاریخی ترکیه است.
در زمان بیزانس، دو تیم ارابه‌رانی رقیب مشهور فعالیت می‌کردند که نام یکی از آن‌ها Blues و دیگری Greens بود. این دو تیم، در واقع فرقه‌هایی بودند که اعضای آن‌ها مانند اعضای یک حزب سیاسی بودند. پیروزی هر یک از این فرقه‌ها تاثیرات بسیار مهمی در سیاستگذاری آن دوران داشت. اما گاهی هم این دو فرقه دست به دست هم می‌دادند تا تغییراتی در سرزمین خود ایجاد کنند. به عنوان مثال، در سال 532 میلادی، هنگامی که یک مسابقه ارابه با اعتراض‌های مردمی به رژیم مالیاتی جوستینین (Justinian's) همراه شده بود، مسابقه مختل شد و به جای آن شورش‌های شدیدی شکل گرفت که منجر به قتل ده‌ها هزار معترض در هیپودروم استانبول توسط نیروهای امپریالیستی شد.
بخوانید: معرفی و گشتی در بهترین موزه‌های ترکیه
سلاطین عثمانی نیز در هیپودروم یادگارهای تاریخی از خود به جای گذاشته‌اند. اگر اوضاع برای مردم آن‌طور که می‌خواستند در قلمرو امپراتوری پیش نمی‌رفت، جمعیت معترضان برای شورش‌ها و اعتراض‌ها در همین محل دور هم جمع می‌شدند. به عنوان مثال، یک بار در سال 1826 میلادی، در یکی از تجمعات، محافظ شخصی سلطان، توسط اصلاح طلبان طرفدار سلطان محمود دوم به قتل رسید. هم‌چنین در سال 1909 میلادی در همین میدان، شورش‌هایی رخ داد که باعث سقوط عبدالحمید دوم شد.
بخوانید: راهنمای گردشگری بازدید از موزه ایاصوفیه
نمادها و سازه‌های تاریخی ارزشمند باستانی در میدان هیپودرم
با وجود شورش‌ها و درگیری‌هایی که در طول تاریخ در این میدان رخ داده است، میدان هیپودرم برای بسیاری از امپارتوری‌ها، پادشاهان و سلاطین، محلی برای نمایش‌دادن قدرت و تواناییشان بود. آن‌ها از این میدان باستانی، به عنوان فرصتی برای نمایش برتری‌‌شان نسبت به یکدیگر استفاده می‌کردند و همین هم سبب شده بود که این مرکز با مجسمه‌های گرانبها، یا سازه‌های ارزشمندی زینت داده شود. هرچند که امروزه تعداد اندکی از آن‌ها به جای مانده است. بسیاری از این آثار، در دوران جنگ چهارم صلیبی به سرقت رفته و ناپدید شدند.
اوبلیسک تئودوسیوس (Obelisk of Theodosius): این نماد، یکی از ارزشمندترین آثار به جای مانده از دوره باستان در میدان هیپودرم استانبول است. ابلیسک تئودوسیوس، یک ستون هرمی بسیار بلند به ارتفاع حدود بیست متر است که حدود هزار و پانصد سال پیش از تاریخ در مصر ساخته شده است. این ستون، در سال 390 پس از میلاد از مصر به قسطنطنیه آورده شده بود. بر روی این ستون، طرح‌هایی از تئودوسیوس، همسرش، پسرانش، مقامات حکومتی آن زمان و محافظانشان که در حال تماشای مسابقه ارابه‌رانی هستند، حک شده است.
بخوانید: بهترین بوتیک هتل‌های استانبول
ستون مارپیچ اصلی (Spiral Column): ستون اصلی عجیب و غریب در میدان هیپودرم استانبول که از سوراخی در زمین بیرون آمده است، یکی از عجیب‌ترین نمادهای این میدان بود که اکنون چیز زیادی از آن بر جای نمانده است. این ستون، که به عنوان ستون مارپیچ معروف بود، در ابتدا برای گرامیداشت پیروزی کنفدراسیون هلنی بر پارسیان در نبرد پلاتایا، در مقابل معبد آپولو در دلفی (یونان) قرار گرفته بود اما کنستانتین بزرگ آن را در حدود 330 میلادی به پایتخت جدید خود آورده و در این مکان نصب کرده بود. اگرچه این ستون در دوره بیزانس به شدت آسیب دید، اما سرهای مارها تا اوایل قرن هجدهم میلادی باقی مانده بود. امروز تنها یک فک فوقانی از این اثر هنری به جای مانده است که در موزه باستان‌شناسی استانبول نگهداری می‌شود.
بازدید از هیپودرم: بازدید از هیپودرم برای تمام گردشگران، رایگان است و در تمام طول روز می‌توانید از این اثر باستانی دیدن کنید.
