مختصری بر تاریخ تفلیس
شاید برای کسانی که با تور گرجستان به پایتخت این کشور یعنی تفلیس سفر میکنند تاریخ پر فراز و نشیب این کشور جالب باشد. تفلیس یکی از قدیمی‌ترین پایتخت‌های اروپاست که برای بار اول نام آن در کتاب‌های گرجستان و در قرن چهارم میلادی برده شد. البته تفلیس از ابتدا پایتخت گرجستان نبوده و تنها شهری خوش آب و هوا و مستحکم بوده است. گرجستان در طول دوره‌های مختلف پایتخت‌های مختلفی داشته است. شرایط آب و هوایی مناسب و گذر جاده‌های تجاری به پیشرفت تفلیس کمک کرده و به یکی از مهم‌ترین شهرهای منطقه وسیع اوراسیا تبدیل شده است. انتقال پایتخت به تفلیس هم نقطه‌ی پایانی بر ثبات و اهمیت شهر بود. ما در اینجا میخواهیم برای کسانی که علاقه به سفر با تور تفلیس را دارند مختصری بر تاریخ این شهر بپردازیم.
واختانگ گورگاسالی و ساخت تفلیس
در طول نیمه دوم قرن پنجم، پادشاه واختانگ گرگاسالی که در کارتلی حکومت می‌کرد و بر علیه قدرت‌های ایران چندین شورش ترتیب داد بود نماینده ایرانی حاضر در تفلیس را اخراج کرد و شهر را به طور کامل در دست گرفت. متاسفانه این رویارویی باعت واکنش ایران و از بین رفتن تفلیس شد. واختانگ مجبور شد تفلیس را از اول بازسازی کند. در نهایت او موقعیت اقتصادی و جغرافیایی شهر را درک کرد و بر گسترش آن همت گمارد تا پایتخت بزرگ‌تری برای کارتلی درست کند.
بخوانید: تاریخچه قطار کابلی تفلیس و رازهای آن
تفلیس پایتخت کارتلی شد
متأسفانه ، واختانگ قبل از مرگ نتوانست خساراتی که تفلیس در نبرد با ایران متحمل شده بود را به طور کامل بازسازی کند. با این حال پسرش داچی موفق شد تاج و تخت سلطنتی را به تفلیس بیاورد، که با ورود کل پادشاهی به شهر جدید همراه بود. در یک دوره بسیار کوتاهی جمعیت تفلیس به طور قابل توجهی افزایش یافت. از آغاز قرن ششم، تفلیس به عنوان پایتخت کارتلی خوانده می‌شد.
دوره حکومت اعراب در تفلیس
از اواسط قرن هفتم میلادی کارتلی تحت سیطره اعراب قرار گرفت. در 735 مروان ابن محمد کل کشور، از جمله تفلیس را فتح کرد. آن‌ها که مردم را به زیر سلطه خود آورده بودند خیلی زود قانون مالیات را راه انداختند. در آغاز قرن هشتم تفلیس اولین سکه را با نام درهم تفلیس-عربی تولید کرد. سلطنت عرب‌ها چهار قرن در این کشور به طول انجامید.
بخوانید: بهترین طراحی معماری در تفلیس
داوود آقماشنبلی و اتحاد گرجستان
پس از مشاهده پیروزی در جنگ دیدگوری در 12 آگوست 1121 علاقه اصلی داوود آقماشنبلی چهارم اتحاد تفلیس با نواحی دیگر پادشاهی بود. این شرایطی زیادی طول نکشید تا این که در فوریه 1122 و بعد از جنگی مفصل و تمام عیار ارتش داوود توانست به طور کامل تفلیس را اشغال کند. او سپس تاج و تختش را به کوتایسی منتقل کرد.
تفلیس پایتخت گرجستان متحد شد
قرن 12 و 13 میلادی قرون طلایی در تاریخ گرجستان به حساب می‌آیند. در این زمان گرجستان کشوری قوی بود. تفلیس نقش مهمی در تجارت جهانی و حمل کالاهایی از آسیای میانه، هندوچین، عربستان، بیزانس، اروپای غربی و روسیه داشت. رونق در تفلیس بسیار بود و تجار از هر جایی در این شهر سر بیرون می‌آوردند.
سقوط بعد از صعود
در این دوره تفلیس از رونق و شکوه خود فاصله می‌گیرد و مردم شهر به مراتب از سمت نواحی دیگر مورد حمله و تجاوز قرار گرفتند. در واقع آغاز قرن 13ام میلادی موج دیگری از تهاجم‌ها را به کشور آورد. مغول‌ها، عثمانی‌ها و ایرانیان بارها در طی قرن‌ها به شهر حمله کرده و آن را ویران کردند.
بخوانید: نکاتی که میتواند سفر شما به تفلیس را لذت بخش کند
اریکله دوم تفلیس و بازسازی تفلیس
در سال 1762 کارتلی-کاختی به عنوان یک پادشاهی ادغام و توسط اریکله دوم اداره می‌شد. این زمان تفلیس به مرکز سیاسی گرجستان تبدیل شد. اریکله دستور بازسازی و ساخت تفلیس را داد و کاخی جدید، سالن همایش و سمینار و یک انتشاراتی را درخواست کرد. اقدامات او به اینجا ختم نشد. او گروهی را استخدام کرد تا باغ سلطنتی را دوباره طراحی و به شکوه قبل از تهاجمات برگردانند. دیوار شهر نیز بازسازی شده و تفلیس دوباره همچون شهری قابل توجه پا گرفت.
تفلیس و دوره امپراطوری روسیه
در سال 1801 کارتلی-کاختی به بخشی از امپراطوری روسیه تبدیل شد و فرمانداران نیز مأمور ساختن ساختمان‌هایی به سبک اروپایی در مناطق مختلف پایتخت شدند. بنابراین تفلیس نیز در این زمان مانند خیلی از پایتخت‌های اروپایی دیگر با ساختمان‌های هنری و معماری‌های چشمگیر روبرو شد.
بخوانید: راهنمای بازدید از موزه ملی گرجستان
4 سال استقلال
پس از انقلاب سال 1917 در روسیه، گرجستان در 26 مه 1918 اعلام استقلال کرد و تفلیس پایتخت جمهوری تازه تاسیس گرجستان شد اما تنها برای 1028 روز! چون در 25 فوریه 1921 ارتش سرخ 11 بلشویک‌ها به تفلیس حمله کرد. دولت در این برهه زمانی به باتومی فرار کرد و دیری نپایید که کل دولت به خارج از مرزها رفتند. بعد از آن تفلیس به مدت 70 سال پایتخت حکومت شوروی در گرجستان بود. در این زمان شاهد تعداد بسیار زیادی از برجسته ترین معماری های شوروی در تفلیس هستیم.
تراژدی 9 آوریل
اما مردم برخلاف دولت ایستادگی کردند و بارها تظاهراتی ضد شوروی انجام دادند. در اواخر دهه 80 احزاب سیاسی غیررسمی تظاهرات‌هایی را علیه حکومت شوروی ترتیب دادند و خواستار بازگشت استقلال گرجستان شدند. در 9 آوریل، دولت اتحاد جماهیر شوروی به طرز بی‌رحمانه‌ای معترضینی که در خیابان روستاولی جمع شده بودند را پراکنده و 21 شرکت‌کننده را کشته و صدها نفر را زخمی و مسموم کرد. از آن زمان، این روز تعطیل عمومی اعلام شده. افراد محلی با آوردن دسته‌های گل به ساختمان پارلمان گرجستان در تفلیس یاد آن دسته از شرکت‌کنندگان شجاع در این تظاهرات را گرامی می‌دارند.
بخوانید: افسانه کلیسای سفیدپوش کاشوتی در مرکز تفلیس
احیای استقلال
در 28 اکتبر، گرجستان اولین انتخابات چند حزبی خود را برگزار کرد که در آن جنبش "میزگرد - برای گرجستان آزاد" پیروز شد. در چهاردهم نوامبر همان سال، شورای عالی، اتحاد جماهیر شوروی SSR را از بین برد و این کشور جمهوری گرجستان نام گرفت. اکثریت مطلق شرکت‌کنندگان در همه پرسی که در 31 مارس 1991 در کشور برگزار شد، به استقلال (99.08٪) رأی دادند. در تاریخ 9 آوریل، شورای عالی بازیابی استقلال گرجستان را تنفیذ کرد.
