شهر سنگی اوپلیستیخه، سفری به عصر برنز؛ گرجستان
شهر سنگی اوپلیستیخه بزرگترین مجموعه مسکونی سنگی در دنیا است که قدمت آن را به عصر برنز میدانند با تور گرجستان حتما از آن دیدن کنید. این شهر سنگی عجیب که حالا ویرانههایش از جاذبههای تاریخی مهم گرجستان به شمار میرود در فاصله ده کیلومتری شهر گوری قرار گرفته است.
اسم این شهر که از دیرباز تا کنون تغییری نکرده را منتسب به اوپْلُسْ نوهٔ کارْتْلُسْ موسس آن میدانند. این شهر باستانی زیبا برای علاقهمندان به تاریخ و معماریهای عجیب نقطهای شگفتانگیز و غیرقابل چشمپوشی محسوب میشود. ما در اینجا به معرفی این شهر سنگی خواهیم پرداخت.
آشنایی با شهر سنگی اوپلیستیخه
اوپلیستیخه به معنی معبد خدایان یکی از آثار شگفتانگیز معماری در دوره اول هزاره اول قبل از میلاد شمرده میشود. این شهر جدا از موضوع قدمت، ما را با نوع و شیوه شهرسازی سنگی آشنا میکند. گرچه در دنیا چندین غارشهر دیگر هم وجود دارد اما به جرات میتوان گفت اوپلیستیخه کاملترین و قدیمیترین آنهاست.
در همان دوره هم این شهر بر سر مسیرهای تجاری قرار داشته و از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده است. این شهر امروزه در حدود ده کیلومتری شرق شهر گوری و در امتداد دره متکواری قرار دارد که از منظره مسیر قطار قابل رویت است. به علاوه مشاهدات حاکی از آن است که این شهر مرکز اصلی مذهبی در هزاره قبل از میلاد بوده و معابد آنها به خدایان عموما خورشید پرستی اختصاص داده شده بود. بعدها و تا قرن ۱۳ راهبان در آن ساکن شدند. اما در نهایت توسط هلاکو پسر چنگیز این شهر بانود شد. بعضی از بخشهای غار در حدی تخریب شده که اصلا به سختی میتوان تشخیص داد در ظاهر اولیه به چه شکلی بودهاند.
راهنمای گردشگری در کوتایسی؛ گرجستان
امکانات و ویژگیهای شهر
وقتی اسم غارشهر به میان میآید اصلا این تصور را نکنید سازههای سادهای هستند که تنها خانههایی در دل کوهند. اتفاقا برعکس ساخت و ساز این شهرک کاملا مهندسی و زیر زمینی بوده و دارای نقاط مختلفی است.
در این مجموعه بخشهای مختلفی مثل سالنها، غارها، سالنهای تئاتر، محرابها، معبدهای بتپرستی، تونلهای مخفی، زندانها، داروخانه، و خیابانهای مسقفی که در سراسر ۴ هکتار کوهستان سنگی گسترده شده بودند، بود.
این شهرک زیرزمینی توسط دو خندق در قسمتهای شرقی و شمالی محاصره و محافظت میشد. به علاوه اوپلیستیخه با دروازههایی از چهار جهت با روی زمین ارتباط داشت. شاید باورش هم برای شما سخت باشد که چنین عظمتی در دل زمین کنده شده باشد اما اوپلیستیخه دارای تالار پذیرایی ملکه تامارا با برجها و طاقیهای دیدنی هم بود. این تالار نه تنها بزرگ بود بلکه به زیبایی و با ظرافت درخور همان دوره تزئین و کندهکاری شده بود. برخی از قسمتهای شهر مثل آبانبارها، محل ذخیره غذا و یا حوضچههای آب همچنان دست نخورده باقی مانده است.
اوپلیستیخه شهری زیرزمینی و غاری بوده و جمعیت ۲۰ هزار نفری برای آن دوره کمی دشوار به نظر میرسد اما در واقع مردم شهر کامل در رفاه بودند و جمعیتی حدودا ۲۰ هزار نفری را در خود میزبانی میکرده است.
معابد این شهر بعدها که مسیحیت وارد گرجستان شد به کلیساها تغییر ماهیت دادند. این شهر تا قرن ۱۳ میلادی همچنان به حیات خود ادامه میداد تا این که در طی حملات مغولها این شهر به زندگی هزار سالهاش پایان داد و بسیاری از بخشهای آن نابود گردید. تا قرن ۱۹ اوپلیستیخه در زیر خروارها خاک و گل مخفی مانده بود تا این که با حفاریها و تحقیقات فراوان کارشناسان زبده و با ترمیم و بازسازی، و خاکبرداریهای منظم توانستند این شهر باستانی را در دل خاک زنده کنند تا یونسکو آن را به عنوان میراث جهانی به رسمیت بشناسد.
معرفی هتلهای خوب در سیقناقی؛ گرجستان
آینده اوپلیستیخه
گرچه که بعد از قرون متمادی این شهر از دل خاک زنده شد اما در طی دو قرن گذشته این شهر باستانی از شرایط آب و هوایی نامناسب صدمات زیادی دیده و با این که برای سیلابها و آبراههها تدابیری اندیشیده شده اما نتوانسته جلوی ترکهایی که درون دیوارها رو به گسترش هستند را بگیرد. چنانچه ندابیر جدیتری برای حفظ این مجموعه ارزشمند اندیشیده نشود انتظار میرود که تا سه دهه آینده چیز زیادی از آن باقی نماند.
چگونه به اوپلیستیخه بروید
بازدید از این شهر میتواند تحت سفری یک روزه از تفلیس به گوری و اوپلیستیخه انجام بگیرد. شما میتوانید یک مسیر ۷۵ کیلومتری تا روستای کواخورلی را با ماشین بپیمایید سپس با یک مینیون به گوری بروید.
از ایستگاه متروی دیدوبه تفلیس ۴ لاری هزینه داشته و این سفر حدود ۱٫۵ ساعت طول میکشد. از گوری تا اوپلیستیخه ۱۰ کیلومتر فاصله هست که میتوانید با موتورسیکلت و یا تاکسی طی کنید. برای این مسیر هم حدود ۲۵ لاری هزینه خواهید داشت. بازدید از غار شهر ۱٫۵ ساعت طول میکشد و راهنماهایی در ورودی آن قرار دارند که مسلط به زبان انگلیسی هستند.
هزینه ورودی برای بزرگسال ۷ لاری و برای بچه ها ۱ لاری است.
